“Elk mens heeft – ongeacht levensovertuiging – vragen over zingeving. Een ziekenhuis met een protestant christelijke identiteit moet willen uitblinken in het omgaan met zingevingsvragen,” aldus Koos Moerland, voorzitter raad van bestuur.
Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis in Dirksland heeft ‘zingeving in de zorg’ het afgelopen jaar goed op de kaart gezet.
Jaar van de zingeving
Sinds enkele jaren hebben de thema’s ‘zingeving en identiteit – geloof in zorg’ meer de aandacht in het ziekenhuis. De ‘Spin in het web’ is hierbij de geestelijk verzorger. Met een drietal symposia voor medewerkers en vertegenwoordigers van alle kerkverbanden uit de regio zijn de thema’s breed onder de aandacht gebracht. En 2018 is uitgeroepen tot het ‘jaar van de zingeving’. Het ziekenhuis heeft zich hierbij laten begeleiden en opleiden door het lectoraat Zorg en Zingeving van de Hogeschool Viaa in Zwolle. Het resultaat is dat elke verpleegkundige een door Viaa ontwikkelde e-learning en bijbehorende werkconferenties heeft gevolgd en dat elke afdeling twee aandachtsvelders zingeving heeft. Hiermee is iedereen die zorg verleent aan de patiënt in staat om zingevingsvragen te interpreteren.
Werkconferentie
Om het jaar van de zingeving af te sluiten heeft er donderdag 15 november in Het Prieel van De Staver in Sommelsdijk een werkconferentie ‘Zingeving in de zorg’ plaatsgevonden. Projectleiders en onderzoekers van Viaa presenteerden de onderzoeksresultaten en het plan van aanpak. Verpleegkundigen van diverse afdelingen en de geestelijk verzorger namen de deelnemers mee in hun dagelijks werk en de wijze waarop aandacht voor zingeving zichtbaar wordt.
Zingeving is meer dan alleen een geloofsovertuiging
“Zingevingsvragen horen bij het mens-zijn en vallen niet samen met een religieuze levensbeschouwing,” stelde dagvoorzitter en GZ-psycholoog/geestelijk verzorger Etje Verhagen. “Aansluiting bij een kerk is niet (meer) vanzelfsprekend. Ook de zorg verandert van vorm en inhoud, waarbij sprake is van een kortere opnameduur en er meer nadruk ligt op het technisch, medisch handelen. Daarnaast verandert de rol van de geestelijk verzorger: de functie is geprofessionaliseerd, rituelen zijn niet meer vanzelfsprekend, er is meer behoefte aan begeleiding dan aan sturing.”
Theotimus Streefkerk, geestelijk verzorger in Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis beaamt dit. “Het aantal consultaanvragen is het afgelopen jaar aanzienlijk toegenomen. Het belang van aandacht voor zingeving bij de patiënt wordt steeds meer door andere disciplines erkend. Bij patiënten is er een ontregeling van het normale leven en zij zijn op zoek naar antwoorden. Aandacht voor zingeving is niet alleen christelijk – in navolging van Jezus Christus, maar ook professioneel.” De geestelijk verzorger is present voor de patiënt, ook als de opnameduur enkele uren is.
LEES OOK: Heel Goeree-Overflakkee Bakt zich suf voor de ouderen
Verpleegkundigen, die geschoold zijn tot aandachtsvelder zingeving, vertelden over hun mooie vak. “In ons werk gaat het soms over uitersten, zoals leven en dood, stoppen of verder gaan, hoop of wanhoop en emoties en technologie. Een patiënt is kwetsbaar, het is belangrijk dat de verpleegkundige zich ook kwetsbaar opstelt. Zingeving begint bij jezelf”. Je kan als verpleegkundige een andere geloofsovertuiging of godsbeeld hebben dan je patiënt. Om professionele ondersteuning te bieden aan de patiënt met zingevingsvragen, is kennis hiervan belangrijk.
Elke afdeling in het ziekenhuis heeft aandacht voor zingeving op de kaart gezet, passend bij de patiënten doelgroep en in aansluiting op de behoeften die er bij collega’s waren. Zo helpt een zakkaartje met zingevingsvragen verpleegkundigen om bij de anamnese of later tijdens de opname in gesprek te gaan over zingeving. De intentie bestaat om binnen het huidige digitale patiëntendossier ruimte te bieden om te rapporteren op zingevingsproblematiek.
Resultaat: geen punt maar een komma
“Het scholen van alle verpleegkundigen en het aanstellen van aandachtsvelders zingeving per afdeling, is een project wat niet eerder in Nederland is uitgevoerd,” zeggen Bart Cusveller en René van Leeuwen, projectleiders Viaa. “Het heeft zeer positief uitgepakt. Door het jaar van de zingeving is er bewustwording ontstaan, een deel van de weerstand is weggenomen door in te zetten op het creëren van draagvlak binnen de teams, de benodigde competenties zijn door scholing gerealiseerd en de samenwerking met de geestelijk verzorger is versterkt.”
Peter Dijkgraaf, voorzitter identiteitsraad, is trots op wat er het afgelopen jaar is neergezet; “Gebleken is dat aandacht voor zingeving loont en blijvende aandacht verdient. Daarom wordt er geen punt gezet na dit jaar van de zingeving, maar een komma.” De komende tijd wordt er verder gewerkt aan de borging en verankering van zingeving en de christelijke identiteit.
