De politie en handelsplatform Marktplaats hebben de afgelopen twee jaar intensief samengewerkt. Het doel was om de betaalverzoekfraude terug te dringen.
En die actie bleek succesvol. Het aantal slachtoffers is in twee jaar met 76,5 procent afgenomen. De actie liep van januari 2021 tot en met december 2022.
Stel je voor: met het oog op wat extra inkomsten na de feestdagen heb je wat zaken via Marktplaats te koop gezet. Je hebt al snel contact met een potentiële ‘koper’. Deze ‘koper’ vraagt vervolgens om via een link die vaak via WhatsApp wordt gestuurd om een kleine betaling of verificatie te doen. Bijvoorbeeld 0,01 eurocent omdat de koper wil controleren of je te vertrouwen bent.
De link in dit nep-betaalverzoek gaat echter niet naar de website van de bank, Tikkie of iDeal. Dit lijkt alleen maar zo. De URL verwijst naar een phishingsite waar de zogenoemde koper kan meekijken als jij de inloggegevens van je bank invult. Met jouw inloggegevens kan de koper daarna betalingen doen vanaf jouw rekening. Zo ben je te goeder trouw slachtoffer geworden van betaalverzoekfraude.
Betaalverzoekfraude
Deze vorm van fraude vindt plaats op diverse verkoopplatforms. Denk bijvoorbeeld aan Marktplaats en Vinted, maar ook op Facebook. Het cybercrimeteam van politie Limburg kreeg het thema betaalverzoekfraude in 2020 als aandachtsgebied. Zij namen daarmee de regie over dit thema namens de politie. Zo werd er door het team inzichtelijk gemaakt hoe deze nieuwe vorm van cybercrime in zijn werk gaat. Daarnaast is er onderzoek gedaan naar de slachtoffers.
Bij deze eerste analyse werd inzichtelijk gemaakt dat bij de meeste aangiftes van betaalverzoekfraude (90% in 2020) het contact via Marktplaats was ontstaan. De daadwerkelijke oplichting vond echter buiten het platform plaats. De oplichter stuurt namelijk het nep-betaalverzoek vaak via een WhatsApp bericht en vraagt vervolgens op deze link te klikken. Het totale schadebedrag dat op die manier werd buitgemaakt was in deze periode tussen de 500.000 en 800.000 euro per maand.
Opsporing, verstoring en preventie
Sylvia Laurensse is van het cybercrimeteam van de politie in Limburg. Zij besloot daarop samen met het Landelijk Meldpunt Internet Oplichting van de politie, contact te leggen met Marktplaats. “Bij het cybercrimeteam doen we niet alleen aan opsporing,” vertelt ze. “We zetten ook stevig in op het voorkomen en verstoren van het criminele proces. Een belangrijk onderdeel van die laatste twee aspecten is de samenwerking met het bedrijfsleven. We kunnen cybercriminaliteit namelijk niet alleen bestrijden. Door het sluiten van slimme allianties willen we voorkomen dat cybercriminelen slachtoffers weten te maken. Voor ons was het dan ook een logische stap om contact te leggen met Marktplaats.”
Gijs van der Linden van het Landelijk Meldpunt Internetoplichting geeft aan dat er altijd nieuwe fenomenen blijven ontstaan. “Als die zich voordoen kijken we samen met betrokken partijen welke interventies hierbij het beste passen.”
Technische maatregelen en tips
Marktplaats laat weten technische maatregelen te hebben doorgevoerd op het platform. Zo zijn telefoonnummers van particuliere gebruikers niet langer automatisch zichtbaar. Gebruikers moeten nu bewust kiezen om het telefoonnummer zichtbaar te maken. Hierbij zijn ze verplicht een voorlichtingstekst over deze vorm van fraude te doorlopen.
Daarnaast heeft het platform miljoenen gebruikers voorgelicht over de fraude. Dat hebben ze gedaan via gebruikerse-mails en notificaties. Top slot heeft Marktplaats een speciale pagina ingericht met tips en uitleg. Daar kun je heel makkelijk zien hoe de WhatsAppfraude werkt.
Aangifte doen loont
De samenwerking tussen Marktplaats en de politie stopt echter niet hier. Er wordt al ruim tien jaar door het Landelijk Meldpunt Internet Oplichting van de politie in samenwerking met Marktplaats continu onderzocht hoe fraude via handelsplatformen nog verder teruggebracht kan worden. Sinds 2018 is mede daardoor het aantal aangiftes van online fraude gehalveerd. Aangezien er steeds weer nieuwe vormen van online fraude ontstaan is het verkrijgen van beter inzicht in bankrekeningen van criminelen een belangrijke stap.
“Als politie hebben we een signalerende functie,” legt Laurensse uit. “Inmiddels hebben we ook bij andere handelsplatformen contact gelegd om kennis te delen. Overigens kunnen we die signalerende functie enkel uitvoeren wanneer we een goed informatiebeeld hebben. Dat wordt bepaald door aangiftes. We zien vaak dat mensen uit schaamte of onwetendheid geen aangifte doen. Het is ontzettend belangrijk dat slachtoffers dat wel doen. Juist door die aangiftes krijgen we een fenomeen in beeld en kunnen we de juiste prioriteiten leggen in de opsporing, preventie en verstoring. Dat is waar het allemaal mee begint: het doen van aangifte, wat voor betaalverzoekfraude ook online kan.”
Bron: Politie.nl
- LEES OOK: Gemeente controleert bedrijventerreinen op ondermijning
- Wil je niets missen? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief en/of volg ons op Facebook!
- Wil je adverteren op deze website? Bekijk dan hier de mogelijkheden.
