Onlangs heeft de gemeente aangekondigd dat er vanaf ongeveer 16 juli een nieuwe boot met vluchtelingen bij het Havenhoofd in Middelharnis komt te liggen. Daarover was op maandagavond 11 juli een informatiebijeenkomst in het pand van de Webego.
Door Sam Fish
“De vraag kwam vanuit de COA of we weer een boot met vluchtelingen wilden opvangen. Die vraag hebben we in eerste instantie doorgeschoven naar andere gemeenten,” laat de burgemeester weten. “Niet omdat we niet willen helpen, maar we hadden net de vorige boot met vluchtelingen gehad. De huidige boot is echter zo groot dat je die bijna nergens neer kunt leggen. En dus hebben we toegezegd. Ik had niet verwacht dat de vraag zo snel nog een keer zou komen.”
Op de boot die eerder dit jaar aan de steiger lag zaten zo’n 75 mannen. Wat dit keer de samenstelling is van de 150 vluchtelingen, is nog niet bekend. “Dat weten we echt pas als ze in de bus stappen. En dat geldt ook voor de COA,” vertelt een woordvoerder van de gemeente. “Het enige dat we met zekerheid kunnen zeggen, is dat er geen kinderen bij zitten. Dat heeft te maken met het verdrinkingsgevaar. Niet veel kinderen kunnen zwemmen, dan moet je ze ook niet op een boot zetten. En dus hebben we daarom geen kinderen op de boot hier. Maar wat wel komt is dus niet bekend. Dat kunnen weer alleen maar mannen zijn. Het kan ook een hele groep met vrouwen zijn, of een combinatie. Dat is afwachten.”
Wel komen de vluchtelingen iets later dan 16 juli, zoals eerder was gezegd. Er zitten nu nog slechthorende en dove Oekraïense vluchtelingen op de M.S. Alemannia. Hun nieuwe opvang duurt langer om gereed te maken, aangezien het diverse aanpassingen nodig heeft. Zij zitten daarom tot 18 juli op het schip. Dat schip komt wel al op 16 juli naar Middelharnis.
De eerste twee dagen is de boot dus gevuld met Oekraïeners. Daarna wordt het gereed gemaakt voor de nieuwe vluchtelingen. Daar wordt ongeveer een week voor gerekend en dan mogen ze aan boord. Zes weken later heeft het schip weer andere afspraken en vertrekt het weer naar een andere locatie.
In de aankondiging had de gemeente een paar duidelijke regels neergezet. Eén daarvan was dat de vluchtelingen niet op het strand mogen komen. Daar werd dubbel op gereageerd. Aan de ene kant waren er mensen die er blij mee waren. Maar aan de andere kant werd de vergelijking gemaakt met de rassen- en joden segregatie. “We hebben duidelijke afspraken gemaakt met de COA en dat gaan we ook doen met de vluchtelingen. Het is niet zo zeer een verbod, maar een ontmoedigingsbeleid,” laat de gemeente weten. “Het gaat twee kanten op. De een vindt het niet fijn als er ineens 150 vluchtelingen op het strand staan als ze liggen te zonnen. Anderen zeggen, die mensen moeten ook kunnen genieten.”
Er worden daarom goede en duidelijke afspraken gemaakt. De pier met de palmboom is van de vluchtelingen en ze mogen natuurlijk van het terrein af. Ook daarover zijn duidelijke afspraken gemaakt, zoals een avondklok van 22.00 uur. Maar dus ook het niet betreden van het strand en het park Nieuw-Zeeland. Er wordt dagbesteding aangeboden zodat niemand zich hoeft te vervelen. Zo kunnen toeristen en inwoners gewoon gezellig naar het strand.
Het strand is dus gewoon veilig te gebruiken voor iedereen. “We maken vooraf de afspraak dat de vluchtelingen geen gebruik maken van het strand. Dat doen we in het kader van de openbare orde en veiligheid. We willen voorkomen dat er spanningen ontstaan,” laat de gemeente weten. “Voor beide kanten overigens. We willen dat niemand zich ongemakkelijk voelt op het strand. Daarnaast is de verwachting dat de zwemvaardigheid van de vluchtelingen minimaal zijn. Op het Havenhoofd is geen reddingsbrigade of strandwacht aanwezig. Dat maakt het dus ook meteen gevaarlijk voor hen.”
“De vluchtelingen op deze boot zitten nog in het traject om misschien in Nederland te mogen blijven. Zij komen allemaal uit niet-veilige landen. Dat zijn dus landen waar zij niet veilig zijn. Dat kan zijn door oorlog, maar ook geloof en seksualiteit,” vertelt Sjaak Seen van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. “Als ze de boot verlaten, om even een rondje te doen of misschien op visite bij familie ergens anders in het land, dan leveren ze hun sleutel in. Zo weten wij precies wie en hoeveel mensen aan boord zijn. Dat is een stukje veiligheid.”
Sjaak laat weten dat iedereen op de boot gelijk is. “Bij misdragingen, op welke manier ook, krijgen ze een waarschuwing. Een gele kaart. En bij twee gele kaarten moeten ze zich melden bij de COA,” gaat Sjaak verder. “Dan wordt er een nieuwe locatie voor de mensen gezocht.”
Ook de burgemeester benadrukt dat de veiligheid boven alles gaat. “We hebben beveiliging op de boot en op de kade,” vertelt ze. “Daarnaast nemen ook de BOA’s het strand vaker mee deze zomer. Dat doen ze in de zomerperiode sowieso wel, maar nu extra. Er is ook camerabewaking op het strand. We zitten er dus bovenop, maar het kán altijd gebeuren dat er iets gebeurt dat wij niet zien. Ik vraag de mensen dan ook om het te melden. Als wij het niet weten, kunnen we ook niets doen. We moeten scherp blijven en als er iets gebeurt, dan handelen we meteen.”
Het verschil met de vorige bootopvang is dat het dit keer gaat om crisisnoodopvang. Dat is acuut en drastisch nodig. Dat zorgt ervoor dat er minder tijd overheen gaat. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) heeft een tekort aan opvanglocaties. De situatie in Ter Apel is ook al weken mensonterend. En dus moet er bijgesprongen worden. Dat gebeurt hier op Goeree-Overflakkee in de vorm van een boot waar 150 vluchtelingen maximaal 6 weken mogen verblijven. Wat er daarna met die mensen gaat gebeuren? Dat is aan de COA.
Opvang op een cruiseschip is het snelst te realiseren. In veel gemeenten is het niet mogelijk dat een schip van zo’n lengte aanmeert. Hier op Goeree-Overflakkee kan dat wel. Daarbij loopt het eiland, meer dan andere gemeenten, achter bij de huisvesting van statushouders. Daardoor wordt er bij de zoektocht voor crisisnoodopvang een dringender beroep gedaan op de gemeente.
De vraag waarom ze op een cruiseschip worden opgevangen, speelt ook bij een hoop mensen. Op een riviercruiseschip als de M.S. Alemannia zijn alle faciliteiten aanwezig. Eten, slapen en leven kan op zo’n boot. De zoektocht naar een geschikte aanlegplaats is makkelijker dan de zoektocht naar een op de korte termijn geschikt (te maken) pand.
In de kamers zelf kan niet gekookt worden, daar zijn de ruimtes niet op ingedeeld. Er wordt daarom drie keer per dag voor een maaltijd gezorgd.