Mocht fase-3 aanbreken, dan alleen nog acute zorg

De zogenoemde fase-3 is een fase die je niet wilt hebben. Toch zijn in alle zorgsectoren en regio’s plannen gemaakt om ook dan zo lang mogelijk de meest noodzakelijke zorg te kunnen bieden.

Het ministerie van Volksgezondheid benadrukt dat we op dit moment niet in die fase-3 zitten. Ook verwachten ze niet dat het gaat gebeuren. Maar mocht zich in de zorg een kritieke situatie voordoen met snel oplopende patiënten aantallen, dan moet het land daarop voorbereid zijn.

Volgens een kamerbrief zijn er ‘maximale voorbereidingen’ getroffen. Fase-3 wordt landelijk afgekondigd als de druk op de zorg enorm toeneemt. Dit gebeurt als er weer meer patiënten met een coronabesmetting ziekenhuiszorg nodig hebben. De normale zorg kan dan niet meer op een normale manier verleend worden. Er moeten dan ‘ingrijpende en onconventionele keuzes’ gemaakt worden. In zo’n situatie is het denkbaar dat in het ziekenhuis alleen nog ruimte is voor acute zorg. Denk aan de coronazorg, maar ook hartinfarcten, hersenbloedingen en trauma na een ongeluk. Alle planbare zorg wordt dan weer stopgezet.

Die fase-3 afkondiging geldt dan echter niet alleen voor de zorg in ziekenhuizen. Ook huisartsenpraktijken, verpleeghuizen, wijkverpleging, behandelcentra, de GGZ, gehandicaptenzorg en ambulances lijden hieronder. In deze fase is de druk op de hele zorg dus te groot geworden.

“Code Zwart betreft het scenario dat de ic’s in de ziekenhuizen overbelast zijn. Vorig jaar is daarvoor een draaiboek geschreven,” zo staat in de brief van het kabinet.

De zorgpartijen hebben in hun plannen uitgewerkt hoe ze patiënten en cliënten op een aanvaardbaar niveau kunnen blijven helpen. Bijvoorbeeld door het overdragen van taken aan mantelzorgers of vrijwilligers. Maar ook het samenvoegen van routes in de wijkverpleging of het alleen nog aanbieden van acute zorg. Een andere optie is het verplaatsen van de coronazorg naar centrale locaties.

“We doen ons uiterste best om de continuïteit van de zorg te organiseren tijdens deze pandemie. Toch kan er een situatie ontstaan dat dit niet meer mogelijk is,” zegt minister Tamara van Ark. Zij is minister van Medische Zorg en Sport. “Op dat moment moeten moeilijke en ingrijpende keuzes gemaakt worden. Ik verwacht dat dit nooit zal gebeuren. De zorgprofessionals en het kabinet doen er alles aan om deze situatie te voorkomen. Onder andere door vast te houden aan de maatregelen. Ik vind het wel mijn verantwoordelijkheid om met de hele zorgsector op alle scenario’s voorbereid te zijn.”

Het afkondigen van fase-3 is een besluit van de minister. Daarna zijn de regio’s verantwoordelijk voor de uitvoering, coördinatie en besluitvorming over de zorg. Met de opgestelde regionale plannen kan het beste gereageerd worden op de eventuele noodsituaties. Het ministerie van Volksgezondheid heeft een beleidskader gemaakt voor fase-3. Daarmee wordt ervoor gezorgd dat de plannen goed uitgevoerd kunnen worden. Ook worden de plannen zo beter met elkaar verbonden en is er genoeg financiële duidelijkheid.