Statiegeld op blikjes meteen terug te zien op straat

De invoering van statiegeld op blikjes afgelopen april heeft direct grote invloed gehad op het aantal blikjes in op straat.

Dit blijkt uit het rapport van Zwerfinator Dirk Groot over zijn onderzoek naar drankverpakkingen in het zwerfafval. In het tweede kwartaal van 2023 vond hij 55 procent minder blikjes dan in het tweede kwartaal van voorgaande jaren. En het aantal blikjes neemt nog steeds verder af. In juni vond Zwerfinator al 64 procent minder blikjes dan in maart.

Hij doet al jaren intensief onderzoek naar alle soorten zwerfafval. Zijn cijfers over drankverpakkingen worden sinds 2019 meegenomen in de halfjaarrapportages van Rijkswaterstaat. Sinds januari 2017 raapte en registreerde hij 121.153 drankverpakkingen over een afstand van 3628,3 kilometer in 68 verschillende steden en dorpen. Met de data die hij verzamelt adviseert hij overheden en bedrijven. Daarnaast gebruikt hij de gegevens ook met succes om meer bewustwording te creëren. De meeste blikjes die Groot sinds 1 april vond waren nog oude exemplaren zonder statiegeld. Van de blikjes met statiegeld was de helft plat of zwaar gedeukt.

Beschadigde blikjes

“Er zijn nog steeds veel mensen die gewoon hun blikjes op straat gooien, ondanks het statiegeld,” zegt Groot. “Maar ze worden weer opgeraapt door andere mensen voor het geld. Dat is een essentieel onderdeel van het succes van een statiegeldsysteem. Platte en zwaar gedeukte blikjes blijven gewoon liggen. Die hebben geen opraapwaarde want de statiegeldmachines accepteren ze niet. Ze worden ook bijna nergens handmatig ingenomen.” Je kunt je afvragen of dit juridisch gezien wel juist is en ook wat het bedrijfsleven met het geld doet dat ze op deze manier wel incasseren maar niet uitkeren, meent Groot.

Het aantal plastic flesjes op straat is volgens de Zwerfinator sinds de invoering van statiegeld met 70 procent afgenomen, maar het afgelopen jaar is de afname gestagneerd. Het aantal plastic flesjes waar verplicht statiegeld op zit (voor water, frisdrank en limonade) nam met 80 procent af. De hoeveelheid overige plastic flesjes met slechts negentien procent. Toch ziet Groot een lichtpuntje: “De hoeveelheid sapflesjes die ik vond halveerde.” Naar de oorzaak hoeven we volgens Groot niet lang te zoeken. Sinds vorig jaar mag er op vrijwillige basis statiegeld worden geheven op sapflesjes, wat een aantal bedrijven ook is gaan doen.

Etiketten

De Zwerfinator vond ook veel beschadigde en platte statiegeldflesjes die niet worden ingenomen door supermarkten. “Het vreemde is dat die flesjes bij veel supermarkten tot 1 april gewoon handmatig werden ingenomen. Maar dankzij de marsorders van Statiegeld Nederland zijn ze hier bijna allemaal mee gestopt. Die platte en beschadigde flesjes blijven dus ook gewoon liggen. Daarnaast vind ik ook veel flesjes zonder etiket. De laten snel los waardoor de streepjescode niet kan worden gescand door de innamemachine. Die flesjes hebben dan dus ook geen opraapwaarde meer. Op dat etiket staat ook het statiegeldlogo trouwens, die moet volgens de wet ‘onuitwisbaar’op de fles te worden aangebracht. Aan die eis wordt bij de flesjes met loslatende etiketten simpelweg niet voldaan.’

Overige verpakkingen

De totale hoeveelheid overige drankverpakkingen veranderde nauwelijks. Van een vlucht naar andere drankverpakkingen om statiegeld te ontlopen kan daarom vooralsnog dan ook niet worden gesproken. De enige verandering die Groot ziet is een toename van het aantal middelgrote drankkartons van 0,3 tot 0,5 liter. Een aantal bedrijven stapte daarop over, waarbij Riedel (van merken als Goudappeltje, Taksi en Dubbelfrisss) de duidelijke koploper is.

“Hoe dit zich verder ontwikkelt moeten we nog zien. We hebben al een aantal van dit soort pakken uit de schappen weten te krijgen door bedrijven er op te wijzen dat deze pakken allesbehalve duurzaam zijn. Maar die strijd duurt nog voort. Wat mij betreft moet er ook gewoon statiegeld komen op de drankkartons en liever nog op alle soorten drankverpakkingen. Of, zoals ik graag zeg: op alles met een deksel of een dop.”

• LEES OOK: Buurtbusvereniging is blij met gloednieuwe buurtbus op GO
• Wil je niets missen? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief en/of volg ons op Facebook !
• Wil je adverteren op deze website? Bekijk dan hier de mogelijkheden.