Watersnoodramp Oude-Tonge: “De littekens blijven zichtbaar”

Sam Fish

Op zaterdag 1 februari stond Goeree-Overflakkee stil bij de Watersnoodramp die 72 jaar geleden ons eiland kapot maakte. Bijna 500 mensen kwamen om het leven en ruim 170 woningen werden verwoest.

Door Sam Fish

Het komt niet vaak voor dat het mooi weer is tijdens de herdenkingsdienst. Vaak herinnert het weer op 1 februari ons aan die verschrikkelijke rampnacht. Maar tijdens de herdenking in Oude-Tonge was het zonnig en vrijwel windstil. Met -1 graden was het koud, maar het was niet zo guur als andere jaren.

Er werden kransen gelegd namens de gemeente en het waterschap. De dorpsraden van Nieuwe- en Oude-Tonge, de Oranjevereniging van Oude-Tonge, de hulpverleners en de seniorenvereniging Oostflakkee legden bloemstukken bij het monument aan de Heerendijk. Leerlingen van basisschool De Bron lieten kunstwerken zien en lazen gedichten voor. En natuurlijk was er de oorverdovende minuut stilte. Een minuut stilte waarin bij de aanwezigen de bekende beelden voorbij komen, misschien wel geluiden. Bij de een zijn het de eigen herinneringen, bij de ander zijn het de beelden die door de jaren heen verspreid zijn. Er wordt stilgestaan bij alle levens die verloren zijn die nacht.

Die verschrikkelijke nacht

Burgemeester Ada Grootenboer-Dubbelman was ook aanwezig bij de herdenkingsdienst in Oude-Tonge. Ze heeft het in haar toespraak over de Julianastraat in Oude-Tonge. “Voor 1 februari 1953 was dit gewoon een doorsnee straat, toen nog aan de rand van het dorp. Een straat waarin gewoond, gewerkt en geleefd werd. Maar ook een straat die de volle laag kreeg toen het water kwam. Een straat waar 65 bewoners het leven lieten, bijna de helft van alle bewoners.”

“Vandaag staan we hier met elkaar stil bij wat er gebeurde in die nacht van 1 februari 1953. We staan stil bij de slachtoffers, de mensen die achterbleven en bij de enorme gevolgen van die watersnood. Het was die zaterdag 31 januari al slecht weer. De golven van de Noordzee beukten tegen de duinen, opgezweept door de Noordwesterstorm. De combinatie van springtij bleek desastreus. De avond viel vroeg en in die nacht kwam het water van drie kanten het dorp in. In een mum van tijd stond het water een paar meter hoog. Veel mensen werden verrast in hun slaap, anderen wisten op zolder of op het dak van hun huis te komen. 305 inwoners van Oude-Tonge kwamen om. Bijna één op de tien inwoners. 172 huizen werden totaal verwoest en vele andere raakten zwaar beschadigd.”

De littekens blijven zichtbaar

We zijn inmiddels 72 jaar verder. De dijken zijn na de ramp verstevigd en verhoogd. We hebben de Deltawerken gekregen om ons te beschermen tegen het water. Toch vraagt waterveiligheid altijd onze aandacht. “Ook 72 jaar later is het nauwelijks te bevatten wat er toen is gebeurd”, gaat de burgemeester verder. “Hoe gezinsleden uiteengerukt werden en het onmogelijke meemaakten. Hoe opeens de wereld anders was.”

“We weten hoe ondanks de grote verliezen het gevecht nog lange tijd doorging voor het redden van de overlevenden. Na de ramp werd bijna het hele dorp geëvacueerd. De lichamen werden geborgen en vonden hier hun laatste rustplaats. Met veel hulp, zoals van mariniers en adoptiestad Haarlem kon Oude-Tonge herbouwd worden. Door al die hulp staan wij hier vandaag. We herdenken vandaag ook voor hen. Maar vooral ook omdat herdenking nodig is en blijft. De slachtoffers worden nog steeds gemist, de littekens blijven zichtbaar. Herdenken is belangrijk omdat er ook een boodschap is voor nu. We zijn als mensen kwetsbaar, we moeten niet onze ogen sluiten voor gevaar. Water is nog steeds een vriend en een vijand.”

Elke straat

De burgemeester begon haar toespraak over de Julianastraat. “Maar ik had ook andere straten kunnen noemen. Zoals de Jozefsdreef, de Nieuwstraat of de Stationsweg. Of de Luchtbal, het buurtje met slechte eenkamerwoningen dat vrijwel volledig werd verwoest. Elk stukje Oude-Tonge vertelt een eigen verhaal, heeft eigen slachtoffers. Laten we vandaag stilstaan bij wat er gebeurd is. In de Julianastraat, in Oude-Tonge, op Goeree-Overflakkee en ver daarbuiten. Iedereen met zijn eigen verhaal en gedachten, maar samen in deze herdenking.”