In de nacht van donderdag 14 op vrijdag 15 december is er kans dat we de meteorenzwerm de Geminiden kunnen zien.
Als de lucht zonder wolken is zouden we een mooie sterrenregen kunnen zien. Het is de tweede grootste jaarlijkse zwerm aan de sterrenhemel. Als de weersomstandigheden goed zien, kunnen we met het blote oog tot 65 vallende sterren per uur zien. Dat maakt Marc van der Sluys bekend. Hij is docent Sterrenkunde aan de Universiteit van Utrecht en maker van de website hemel.waarnemen.com .
De Geminiden zijn vernoemd naar het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini). Daar lijken de meteoren namelijk vandaan te komen. Dit sterrenbeeld staat bij ons in december 's avonds boven de oostelijke en 's ochtends boven de westelijke horizon. De meteorenzwerm bestaat uit achtergelaten puin van de planetoïde (en mogelijk uitgedoofde komeet) Phaethon. Doordat de aarde in haar baan om de zon door de puinwolk beweegt, zien wij deze meteorenzwerm ieder jaar rond dezelfde datum. De Geminiden kenmerken zich door hun grote aantallen, hun helderheid, hun gelige kleur en de korte sporen die ze nalaten.
Vallende sterren zijn lichtflitsen die af en toe aan de sterrenhemel verschijnen. “De flitsen hebben echter niets met sterren te maken,” zegt Van der Sluys. Ze worden veroorzaakt door ruimtepuin, vaak niet groter dan een zandkorrel. Dat komt zo’n 100 kilometer boven ons hoofd in de aardatmosfeer terecht. Door de hoge snelheden van het ruimtepuin wordt de lucht vóór zo’n gruisdeeltje gecomprimeerd, verhit en aan het gloeien gebracht. En dat zien wij als een flitsje.”
De piek van de Geminiden is met minder dan 24 uur vrij kort, waardoor het maximum regelmatig ongunstig valt. Dit jaar is die piek om 17.30 uur. Dit is niet ideaal, en zorgt ervoor dat het beste moment om de meteoren waar te nemen al rond 1 uur 's nachts valt. Dat is vroeger dan gebruikelijk.
Doordat de Maan voor slechts 5% is verlicht en onder de horizon staat zijn de omstandigheden dit jaar toch nog redelijk gunstig. Volgens hemel.waarnemen.com neemt het aantal meteoren gedurende de nacht toe van circa 30 tot 40 per uur rond 21.00 uur; (kijk naar het oosten) tot 55 tot75 per uur rond 1 uur (in het zuidoosten). Een nacht eerder kunnen rond 5 uur circa 40 tot 55 meteoren worden waargenomen.
De piek is dit jaar minder hoog dan de extreme piek van 2021, maar hoger dan afgelopen jaar en komend jaar. Ook in 2025 en 2026 valt de zwerm volgens Van der Sluys weer gunstig. Om de meteoren waar te nemen is geen speciale apparatuur nodig. Het blote oog, een heldere hemel en warme kleding volstaan. Door een donkere plaats op te zoeken kunnen ook de zwakkere meteoren worden waargenomen; op minder donkere locaties is mogelijk minder dan de helft van de meteoren zichtbaar.